Rewitalizacja linii kolejowej 108. Samorząd wyjaśnia wątpliwości i przedstawia ustalenia

W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego odbyło się spotkanie koordynacyjne dotyczące skutków rewitalizacji linii kolejowej nr 108. Samorząd województwa oraz przedstawiciele PKP PLK i Polregio omówili możliwości prowadzenia ruchu kolejowego podczas prac oraz zdementowali pojawiające się w przestrzeni publicznej nieprecyzyjne informacje.

W związku z pojawiającymi się w przestrzeni publicznej nieprecyzyjnymi i błędnymi informacjami na temat skutków rewitalizacji linii kolejowej 108, w siedzibie urzędu marszałkowskiego zorganizowano spotkanie koordynacyjne. Marszałek Władysław Ortyl wraz z wicemarszałkiem Piotrem Pilchem, dyrektorami PKP PLK i Polregio w Rzeszowie – Mieczysławem Borowcem i Krzysztofem Kruczkiem oraz przedstawicielami dyrekcji Departamentu Dróg i Publicznego Transportu Zbiorowego omówili szczegóły możliwości prowadzenia ruchu kolejowego na obszarze oddziaływania rewitalizacji linii kolejowej nr 108 w czasie trwania prac budowlanych na odcinku Jasło – Nowy Zagórz.

Zarząd Województwa Podkarpackiego, rozumiejąc potrzeby komunikacyjne mieszkańców podczas trwania rewitalizacji linii kolejowej nr 108, jest gotów na partycypację w montażu finansowym, który wsparłby samorządy lokalne w realizacji celów transportowych. Rewitalizacja linii kolejowej nr 108 na odcinku od Jasła do Zagórza planowana była jeszcze w poprzedniej perspektywie finansowej, gdzie dokumentację dla tego zadania opracowano z wykorzystaniem środków RPO WP 2014–2020 i Województwo Podkarpackie zobowiązało się do zwiększenia oferty przewozowej na tej linii po przeprowadzeniu działań modernizacyjnych w infrastrukturze. Obecnie założono połączenia kolejowe w liczbie 8 par pociągów na dobę, które ruszą po wykonaniu rewitalizacji linii.

Niemniej z uwagi na fakt, że roboty budowlane prowadzone są na linii jednotorowej, konieczne są odcinkowe zamknięcia linii i wyłączenia tych odcinków z użytkowania, co powoduje wyłączenie ciągłości sieci komunikacyjnej kolejowej w południowej części województwa. Prowadzenie jazdy pociągami w tej wyłączonej części sieci kolejowej nie może być realizowane taborem własności województwa, z uwagi na brak faktycznej możliwości dojazdu tych pojazdów do punktów wykonywania przeglądów, obsługi i napraw na terenie kraju. Natomiast przejazd po terytorium Ukrainy i Słowacji wymaga oddzielnych, czasochłonnych i kosztochłonnych uzgodnień i dopuszczeń.

Chcąc skorzystać z taboru innego podmiotu konieczne byłoby przeprowadzenie procedury związanej ze zleceniem podwykonawstwa, która musi być oparta o zasady konkurencyjności rynku i jej przeprowadzenie skutkowałoby możliwością zlecenia ewentualnego podwykonawstwa jedynie w zakresie obowiązywania dotychczasowej oferty przewozowej i jej wprowadzenie dopiero na koniec roku 2026. W przypadku podjęcia się realizacji nowej oferty, o którą wnioskują radni województwa na wskazywanych liniach kolejowych, Województwo Podkarpackie zobowiązane jest stosować zapisy przede wszystkim ustaw: prawo zamówień publicznych, o publicznym transporcie zbiorowym, o transporcie kolejowym. Wówczas możliwość uruchomienia połączeń kolejowych wypada najwcześniej na IV kwartał roku 2027. A termin ten jest tożsamy z terminem zakończenia obowiązywania zamknięć kolejowych na tym odcinku i pokrywa się z zaplanowanym rozkładem jazdy w umowie pięcioletniej, którą województwo zleca operatorowi wybranemu w trybie przetargu nieograniczonego.

Wobec tak czasochłonnych procedur najkorzystniejsze jest, aby organizacja przewozów była wykonywana bezpośrednio przez powiat sanocki (jak to miało miejsce w lipcu i sierpniu 2020 r.), bądź powiat wraz z lokalnymi samorządami mógł wesprzeć przewoźnika prywatnego przy komercyjnym uruchomieniu przewozów poprzez zlecanie działań promocyjnych. Taka współpraca samorządów pozwoliłaby skutecznie zminimalizować utrudnienia komunikacyjne w okresie trwających prac modernizacyjnych.

Podczas spotkania ustalono, że informacje o planowanych zwolnieniach pracowników w związku z zamknięciami torowymi na czas remontu nie mają pokrycia w faktach. Pracownicy PKP PLK S.A. wykonujący obowiązki na odcinkach objętych pracami budowlanymi, w ramach wewnętrznych przesunięć, będą kontynuować pracę w innych jednostkach organizacyjnych Zakładu. Jest to również czas, który zostanie wykorzystany na podnoszenie kompetencji kadr poprzez kursy kwalifikacyjne, przygotowujące załogę do obsługi nowoczesnych systemów, które pojawią się na zrewitalizowanej linii. Choć docelowa automatyzacja sterowania ruchem, będąca standardem nowoczesnej kolei, naturalnie zmniejsza zapotrzebowanie na obsługę manualną, proces ten będzie przebiegał ewolucyjnie. Doświadczeni pracownicy znajdą zatrudnienie w innych rolach, m.in. w zespołach utrzymania drogi kolejowej czy automatyki. Ponadto, nabywanie praw emerytalnych przez część załogi w latach 2026–2027 pozwoli na płynne dostosowanie wielkości zatrudnienia bez konieczności przeprowadzania zwolnień.

Inwestycja na linii 108 to nie tylko remont, to skok cywilizacyjny dla części południowej Podkarpacia. Projekt o wartości 1,77 mld zł, finansowany z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej, zakłada kompleksową modernizację 56 km torów, budowę nowej łącznicy Jedlicze – Szebnie, tuneli oraz wiaduktów. Po zakończeniu prac pociągi pasażerskie przyspieszą do 120 km/h, co skróci podróż z Rzeszowa w Bieszczady o ponad 20 minut.

Zgodnie z założeniami Planu Zrównoważonego Transportu Publicznego po zakończeniu rewitalizacji na linię wyjedzie osiem par pociągów na dobę, co znacząco poprawi dostępność transportową Bieszczadów i Beskidu Niskiego. Założenia dotyczące organizacji ruchu kolejowego, zawarte w oświadczeniu Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 20 listopada br., w sprawie rewitalizacji linii kolejowej nr 108, pozostają aktualne.