Odszedł ppłk Stefan Michalczak „Brzoza” – jeden z ostatnich świadków historii Armii Krajowej

10 grudnia 2025 r., w wieku 104 lat, zmarł ppłk w stanie spoczynku Stefan Michalczak ps. „Brzoza” – żołnierz ZWZ–AK, weteran walk o niepodległość, kawaler wysokich odznaczeń państwowych i wieloletni działacz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Jego śmierć to ogromna strata dla Podkarpacia, środowisk patriotycznych oraz 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Z głębokim żalem przyjęto wiadomość o odejściu ppłk. w st. spocz. Stefana Michalczaka ps. „Brzoza”, jednego z ostatnich żyjących bohaterów Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Miał 104 lata. Jego życie – naznaczone służbą, poświęceniem i niezłomnymi wartościami – stanowiło świadectwo polskiej historii oraz walki o wolność kraju.

Stefan Michalczak urodził się 24 lutego 1921 r. w Herren Steinfeld w Niemczech, dokąd przed jego narodzinami wyjechali rodzice: Józef i Józefa Michalczakowie. W połowie lat 20. rodzina wróciła do Starachowic. Gdy w 1939 roku wybuchła wojna, młody Stefan miał zaledwie 18 lat – i natychmiast włączył się w działalność konspiracyjną. Już w październiku tego samego roku rozpoczął służbę w Związku Walki Zbrojnej, a od 1943 r. był żołnierzem Armii Krajowej Okręgu Radom-Kielce, Podokręgu Iłża, Inspektoratu „Baszta”, w Placówce Starachowice.

W strukturach AK pełnił funkcję łącznika w drużynie dywersyjno-sabotażowej działającej na terenie radomsko-kieleckim. Po wojnie – jak wielu żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego – był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Wspominał:
„Aresztowało mnie UB, namawiali na współpracę. Powiedziałem tym szpiclom, że z bandytami nie współpracuję!”

O swojej wojennej przeszłości głośno opowiedział dopiero w 1966 roku. Wtedy też przeprowadził się do Rzeszowa, gdzie przez wiele lat pracował w Gospodarce Komunalnej i Terenowej. Od 1950 roku był mężem śp. Heleny, ojcem śp. Gabrieli, dziadkiem trojga wnuków oraz pradziadkiem czworga prawnuków.

Ogromną część życia poświęcił działalności społecznej i patriotycznej. Od 1992 r. aktywnie działał w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Podkarpackiego, dbając o pamięć o żołnierzach AK i Polskim Państwie Podziemnym. Przez 33 lata nieprzerwanie uczestniczył w uroczystościach patriotycznych, wydarzeniach organizowanych przez IPN oraz przysięgach 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, której był wiernym przyjacielem.

Jako członek Korpusu Weteranów Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny został odznaczony licznymi medalami i wyróżnieniami, wśród których znalazły się m.in.: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Medal Wojska Polskiego, „Pro Memoria”, „Pro Patria” oraz Medal „Wierni Akowskiej Przysiędze”.

Był nie tylko bohaterem tamtych czasów – był także nauczycielem i przewodnikiem współczesnych pokoleń. Zawsze obecny, zawsze życzliwy, zawsze wierny wartościom, za które walczył jako młody człowiek.

Uroczystości pogrzebowe odbędą się w sobotę, 13 grudnia 2025 r., o godz. 11:30 na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie.

Wyrazy współczucia rodzinie oraz bliskim składają Dowódca, żołnierze i pracownicy 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego ps. „Pług”.

Cześć Jego Pamięci!