Podkarpaccy działacze opozycji odznaczeni przez Prezydenta RP

W Rzeszowie odbyła się uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności, odznaczeń nadawanych przez Prezydenta RP działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych w okresie PRL. Dekoracji dokonał Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma. W wydarzeniu uczestniczyli odznaczeni wraz z rodzinami, przedstawiciele organizacji społecznych i środowisk patriotycznych oraz reprezentanci władz państwowych i samorządowych. Samorząd Województwa Podkarpackiego reprezentowali wicemarszałek dr inż. Karol Ożóg i radny Adam Śnieżek.

W imieniu Prezydenta RP zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma dokonał aktu dekoracji dwóch działaczy Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz uhonorował Krzyżem Wolności i Solidarności dwudziestu trzech działaczy opozycji antykomunistycznej z regionu. 

Krzyże Wolności i Solidarności otrzymali działacze, którzy w latach 1956–1989 podejmowali aktywność na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz przestrzegania praw człowieka. Wśród uhonorowanych znaleźli się zarówno żyjący opozycjoniści, jak i osoby wyróżnione pośmiertnie, a w dwóch przypadkach wręczono także Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski. Odznaczeni to ludzie, którzy narażali własną wolność i bezpieczeństwo, aby przeciwstawiać się systemowi komunistycznemu – organizując strajki, tworząc struktury podziemnej „Solidarności”, drukując i kolportując niezależne publikacje, a także wspierając innych w walce o prawa obywatelskie.

- Instytut Pamięci Narodowej jest tą instytucją, która w państwie polskim odpowiada za pamięć narodową. Za to, aby przypominać o polskich bohaterach, aby przypominać tych, którzy zginęli za naszą ojczyznę. Czynimy to na różne sposoby, ale nie bylibyśmy w stanie dotrzeć do wielu osób oraz nie bylibyśmy w stanie zrealizować swojego programu, gdybyśmy nie mieli sprzymierzeńców. Takimi sprzymierzeńcami jesteście Wy – dzisiaj odznaczeni – zwrócił się do zebranych dr Mateusz Szpytma. 

W swoim wystąpieniu wicemarszałek Karol Ożóg podkreślił znaczenie dziedzictwa osób uhonorowanych tymi wyjątkowymi odznaczeniami.

- Dziś oddajemy hołd bohaterom codziennej odwagi – tym, którzy nie godzili się na kłamstwo i niesprawiedliwość, lecz z determinacją stawali w obronie prawdy i godności człowieka. Ich postawa i poświęcenie są fundamentem wolnej Polski, w której mamy szczęście żyć. Jako Samorząd Województwa Podkarpackiego czujemy zobowiązanie, aby pamięć o tych ludziach trwała – w naszych domach, szkołach, w przestrzeni publicznej. To nasz moralny obowiązek wobec przeszłości, ale także inspiracja i drogowskaz dla przyszłych pokoleń – powiedział.

Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski

Stanisław August Karnaś

Czesław Władysław Nowak

Odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności:

Jan Stanisław Dawidowski

Zbigniew Dyjak

Ewa Maria Ekiert

Jan Ekiert

Stanisław August Karnaś

Mirosław Piotr Kocik

Jan Kopka

Józef Kuduk

Tadeusz Kuras

Jerzy Ryszard Lorenc

Leokadia Barbara Mielec

Andrzej Antoni Nowak

Czesław Władysław Nowak

Jerzy Nowak

Marek Andrzej Piechaczek

Halina Ewa Rogozińska

Krzysztof Janusz Szczurko

Stanisław Jan Szydło

Zbigniew Witusik

pośmiertnie

Kazimierz Maczurad

Franciszek Marian Mazur

Jan Mizera

Grzegorz Wojciech Wojturski

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski jest przyznawany na podstawie art. 138 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o orderach i odznaczeniach (obecnie ustawa z 16 grudnia 2022 r.) przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, za wybitne zasługi dla Państwa i społeczeństwa.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez parlament Rzeczypospolitej Polskiej 5 sierpnia 2010 r., równocześnie z aktem restytucji Krzyża Niepodległości, do którego chlubnych tradycji nawiązuje. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r. przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Krzyże Wolności i Solidarności nadawane są działaczom opozycji antykomunistycznej z lat 1956-1989.